آیه 33 سوره محمد
| <<32 | آیه 33 سوره محمد | 34>> | |||||||||||||||
| |||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
ای اهل ایمان، خدا را اطاعت کنید و رسول او را اطاعت کنید و اعمال خود را ضایع و باطل نگردانید.
ای اهل ایمان! خدا را اطاعت کنید و پیامبر را اطاعت کنید و اعمالتان را [با تخلف از دستورها خدا و پیامبر، شرک، نفاق، منت گذاری و ریا] باطل مکنید.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا را اطاعت كنيد و از پيامبر [او نيز] اطاعت نماييد، و كرده‌هاى خود را تباه مكنيد.
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از خدا اطاعت كنيد و از پيامبر اطاعت كنيد و اعمال خويش را باطل مسازيد.
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را، و اطاعت کنید رسول (خدا) را، و اعمال خود را باطل نسازید!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«لا تُبْطِلُوا أَعْمَالَکُمْ»: کارهایتان را با انجام پلشتیها و زشتیها ضایع نگردانید.
نزول
ابوالعالیه گوید: اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله در صورت گفتن لا اله الّا اللَّه اگر گناهى مرتکب شوند، ضررى نخواهد داشت. همچنانى که اگر کسى در حال شرک عمل خوبى انجام بدهد به حال او نافع نخواهد بود سپس این آیه نازل گردید و ترسیدند که مبادا گناهان، اعمال صالحه آنها را باطل نماید.
شیخ بزرگوار بدون ذکر عنوان شأن و نزول گوید معنى «وَلاتُبْطِلُوا أَعْمالَکمْ» آنست که اعمال خود را برخلاف آنچه از طرف شرع وارد شده و به انجام آن مأموریت دارید، باطل نسازید تا بالنتیجه ثواب شما از بین نرفته و مستحق عقاب و عذاب نشوید.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ «33»
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! خدا را اطاعت كنيد و از رسول (نيز) پيروى نماييد و كارهايتان را باطل نسازيد.
نکته ها
در آيات و روايات، برخى اعمال و گفتارها سبب بطلان اعمال معرّفى شده‌اند، از جمله:
1. منّت گذاشتن و آزار دادن نيازمندان، كه پاداش انفاق را محو مى‌كند. «لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى» «1»
2. بى‌ادبى نسبت به رهبران الهى، «لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ ... أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ» «2» صداى خود را بر صداى پيامبر برتر قرار ندهيد تا كارهايتان تباه نشود.
3. عُجب و حسد. «الهى عبدنى لك و لا تفسد عبادتى بالعجب» «3» چنانكه امام صادق عليه السلام فرمودند: «ان الحسد يأكل الايمان كما تأكل النار الحطب» «4» حسد نيكى‌ها را نابود مى‌كند همان گونه كه آتش هيزم را مى‌سوزاند.
4. شرك به خدا. «لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ» «5» اگر شرك ورزى قطعاً عمل تو را تباه مى‌كند.
5. ريا كه گونه‌اى از شرك است. الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ رِئاءَ النَّاسِ ... «6»
در حديث مى‌خوانيم كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هركس يك «سبحان اللّه» بگويد، درختى در بهشت براى او كاشته مى‌شود. شخصى گفت: پس ما (كه همواره به اين ذكر مشغوليم) درختان بسيار زيادى در آنجا داريم!. حضرت آيه فوق را تلاوت كرده و فرمودند: مواظب باشيد آتشى پس از آن نفرستيد تا آنها را بسوزاند. «7»
«1». بقره، 264.
«2». حجرات، 2.
«3». دعاى مكارم الاخلاق.
«4». كافى، ج 2، ص 306.
«5». زمر، 65.
«6». نساء، 38.
«7». تفسير نورالثقلين.
جلد 9 - صفحه 100
در مورد معناى عبارتِ «لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ» با توجّه به صدر آيه، سه وجه مى‌توان ذكر كرد:
الف) ايمان خود را حفظ كنيد و مشرك نشويد كه اعمالتان باطل مى‌شود. زيرا شرك اعمال را تباه مى‌كند. «لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ» «1»
ب) با ترك اطاعت از رسول خدا، اعمالتان را تباه نسازيد.
ج) با منّت گذاشتن به پيامبر، اعمال خود را تباه نكنيد. چنانكه خداوند مى‌فرمايد: «يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلامَكُمْ» «2»
پیام ها
1- گرچه مخاطب قرآن، مؤمنان هستند، امّا ذكر اين عنوان در آغاز برخى آيات، بيانگر شخصيّت دادن و تكريم آنان است. يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ ...
2- اولويّت‌ها و سلسله مراتب را مراعات كنيم. در اينجا نام خداوند قبل از پيامبر آمده است. «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ»
3- لازمه‌ى ايمان، تسليم بودن و اطاعت از فرامين خدا و رسول است. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ»
4- دستورات دين، دو نوع است: دستورات ثابت كه از طرف خداوند است.
«أَطِيعُوا اللَّهَ» و دستورات متغيّر كه به مقتضاى ضرورت‌ها و نيازها از طرف حاكم اسلامى صادر مى‌شود. «أَطِيعُوا الرَّسُولَ»
5- پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله معصوم است. فرمان اطاعت از پيامبر بدون هيچ قيد و شرطى، نشانه عصمت او و واجب الاتباع بودن اوست. «أَطِيعُوا الرَّسُولَ»
6- مؤمنان، به ايمان خود مغرور نشوند كه اعمالشان در معرض خطر است.
الَّذِينَ آمَنُوا ... لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ
«1». زمر، 65.
«2». حجرات، 17.
تفسير نور(10جلدى)، ج9، ص: 101
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ (33)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا: اى كسانى كه ايمان آورديد به خدا و رسول، أَطِيعُوا اللَّهَ: فرمانبردارى كنيد خدا را در آنچه امر و نهى فرمايد، وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ: و فرمانبردارى نمائيد پيغمبر را در آنچه فرمايد، زيرا امر و نهى او به فرمان خداست و در باره او فرموده «وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى «1»». وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ: و باطل نكنيد اعمال خود را به سبب ريا و سمعه، يا عجب و نخوت، يا به منت و اذيت در صدقات؛ نه آنكه مراد احباط طاعات باشد به كبائر چنانكه مذهب اهل احباط است.
تتمه: عطف اطاعت رسول بر اطاعت خدا، دال است بر آنكه اطاعت خدا ملازمه دارد با اطاعت رسول و انفكاك اين دو از هم نشايد.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجاهِدِينَ مِنْكُمْ وَ الصَّابِرِينَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَكُمْ (31) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ شَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدى لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئاً وَ سَيُحْبِطُ أَعْمالَهُمْ (32) يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَكُمْ (33) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ صَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ ماتُوا وَ هُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ (34) فَلا تَهِنُوا وَ تَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَ أَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَ اللَّهُ مَعَكُمْ وَ لَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمالَكُمْ (35)
ترجمه
و هر آينه مى‌آزمائيم البته شما را تا بدانيم جهاد كنندگانرا از شما و صبر كنندگان را و تا بيازمائيم دعاوى و اظهارات شما را
همانا آنانكه كافر شدند و باز داشتند از راه خدا و معاندت ورزيدند با پيغمبر بعد از آنكه ظاهر شد براى آنها هدايت هرگز زيان نميرسانند بخدا چيزى و بزودى باطل ميگرداند كارهاشانرا
اى كسانيكه ايمان آورده‌ايد اطاعت كنيد خدا و اطاعت كنيد پيغمبر را و باطل نكنيد كردارهاتانرا
همانا آنانكه كافر شدند و باز داشتند از راه خدا پس مردند با آنكه بودند كافران پس هرگز نميآمرزد خدا آنها را
پس سستى مكنيد و مخوانيد بسوى صلح با آنكه شما برترى و غلبه داريد و خدا با شما است و هرگز كم و جدا نكند شما را از ثمرات كارهاتان.
تفسير
خداوند متعال آزمايش ميفرمايد مسلمانانرا بتكاليف زحمت‌دارى از قبيل جهاد در راه خدا تا ظاهر شود براى خودشان و سائر خلق حال آنها و مشهود گردد براى حقّ در خارج يعنى از علم غيب بشهود برسد و مجاهد از متقاعد و صبور از جزوع ممتاز گردد و صدق و كذب آنها در ادّعاء ايمان و شجاعت و محبّت اولياء حق ظاهر شود همانا كسانى كه كافر شدند و باز داشتند مردم را از قبول اسلام و تمكين از ولايت مولى و معاندت و ضدّيت نمودند با خاندان نبوّت بعد از وضوح حق و حقيقت براى آنها ضررى بدستگاه الهى از قبل آنها وارد نميشود و خداوند اعمال سابقه و لاحقه آنها را بى‌ثمر خواهد فرمود و ثوابى در قيامت بآنها نخواهد داد و اهل ايمان بايد اوامر خدا و پيغمبر و امام را اطاعت نمايند و اعمال خيريّه مدّت عمر خودشان را بمخالفت و ارتداد و شك و نفاق و هتك حرمت اولياء خدا و معاصى
جلد 5 صفحه 15
كبيره و غيرها باطل و بى‌ثمر ننمايند از پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم روايت شده كه كسى كه بگويد سبحان اللّه يا الحمد للّه يا لا اله الا اللّه يا اللّه اكبر خداوند براى او در بهشت درختى غرس فرمايد مردى عرض كرد يا رسول اللّه از اين قرار درختان بهشتى ما زياد است فرمود بلى ولى مبادا آتشى بفرستيد كه درختان شما را بسوزاند و باين آيه تمسّك فرمود و البته معلوم است كسيكه با حال كفر و نفاق و شقاق با اولياء خدا باقى باشد و توبه نكند و بميرد مشمول مغفرت الهيّه نخواهد شد و هرگز بسعادت نخواهد رسيد و مسلمانان نبايد در مقابل كفّار ابراز سستى و ضعف نمايند و پيشنهاد صلح و سازش كنند با آنكه خداوند ايشان را برتر و بالاتر از آنها قرار داده و بالاخره غلبه با مسلمانان است چون خدا يار و ياور ايشان است ولى استقامت و ثبات قدم ميخواهد و هيچوقت خدا اعمال اهل ايمان را بى‌نتيجه نميگذارد و از ثوابش نميكاهد و ايشانرا از آثار خيريّه اعمالشان منفرد و جدا نمينمايد بلكه نتايج آنها را در دنيا و آخرت بايشان خواهد رسانيد و فرموده‌اند اين آيه ناسخ قول خداوند است و ان جنحوا للسّلم فاجنح لها و بنظر حقير ظاهرا نباشد چون مفاد آن آيه قبول پيشنهاد صلح از آنها است كه ناشى از مسالمت و عزّت نفس است بخلاف تقاضاى صلح كه ناشى از ضعف نفس و ابراز مذلّت و خوارى در برابر دشمن است و اللّه تعالى اعلم بمراده و افعال ثلاثه در آيه اولى بصيغه مغايب براى موافقت با ما قبل نيز قرائت شده و در مجمع آنرا بامام باقر عليه السّلام نسبت داده و بعضى و نبلو بسكون واو خوانده‌اند و بنابراين خبر مبتداء محذوف است و تقدير نحن نبلو ميباشد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللّه‌َ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبطِلُوا أَعمالَكُم (33)
اي كساني که ايمان آورديد اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد رسول را و باطل نكنيد اعمال خود را.
اطاعت خدا و رسول واجب است و مخالفت حرام است لكن دو نحوه اطاعت داريم يكي در فروع مثل فعل واجبات و ترك محرمات که در ترك اطاعت معصيت است چه معاصي تركيه مثل ترك واجبات يا فعليه مثل فعل محرمات، و اينکه معاصي مكرر گفته شده که علاوه از استحقاق عذاب مضرات بسياري دارد مثل قساوت قلب، سياهي دل، بعد از رحمت الهي، متابعت شيطان و هواي نفس، سلب توفيق، نزول بلا و مصائب. رنجش خاطر رسول و ائمه، ضعف ايمان و غير اينها لكن تا مادامي که سلب ايمان نشده باشد اميد و رجاء مغفرت در او هست و موجب بطلان اعمال نميشود.
ديگر اطاعت خدا و رسول در امور اعتقاديه که در تركش ايمان زايل ميشود و مورث بطلان اعمال ميشود. زيرا گفتيم همين نحوي که ايمان شرط صحت كليه اعمال است و بدون او باطل است همين نحو موافات که بقاء ايمان باشد تا آخرين نفس که اگر هفتاد سال با ايمان بود و اعمال صالحه بجا آورده و نزديك رفتن از دنيا ايمانش زايل شد كليه اعمال هفتاد ساله او باطل ميشود و از اينکه بيان
جلد 16 - صفحه 191
بخوبي معلوم ميشود که اولا خطاب به مؤمنين است:
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا که حقيقتا ايمان آورده باشند و مراد از:
أَطِيعُوا اللّه‌َ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ قسم دوم مراد است که اموري که مدخليت در ايمان دارد و اينها در امر توحيد و رسالت و معاد مخالفت نداشتند پس منحصر است بامر ولايت که ميفرمايد:
وَ لا تُبطِلُوا أَعمالَكُم چون باعث زوال ايمان ميشود و مورث بطلان كليه اعمال.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 33)- در این آیه روی سخن را به مؤمنان کرده، و بعد از بیان خطوط منافقین و کفار، خط آنها را نیز چنین تبیین می‌کند: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید رسول خدا را، و اعمال خود را باطل مسازید» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ لا تُبْطِلُوا أَعْمالَکُمْ).
لحن آیه نشان می‌دهد که در میان مؤمنان آن روز نیز افرادی بوده‌اند که در مسأله اطاعت خداوند و رسول و حفظ اعمالشان از باطل شدن کوتاهی داشته‌اند که خداوند با این آیه به آنها اخطار می‌کند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفاسیر ابن ابى حاتم و کشف الاسرار و کتاب الصلوة از محمد بن نصر المروزى.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.